Onderzoeksverslag van analyses naar de samenhang tussen weersomstandigheden, fietsgebruik en het aantal fietsslachtoffers. De jaarlijkse fluctuaties in zowel het fietsgebruik als het aantal fietsslachtoffers kunnen grotendeels verklaard worden door het weer. In de analyses komt tevens een fout in de CBS-cijfers aan het licht.

In deze publicatie wordt verslag gedaan van analyses naar de samenhang tussen weersomstandigheden enerzijds en het fietsgebruik en het aantal fietsslachtoffers anderzijds. Uit de analyses blijkt dat zowel de jaarlijkse fluctuaties in het fietsgebruik als in het aantal fietsslachtoffers grotendeels verklaard kunnen worden door de weersomstandigheden.

Conclusies over het fietsgebruik:

• Het fietsgebruik hangt vooral samen met het aantal warme dagen in een jaar. In een jaar met veel zomerse dagen (max. temperatuur hoger dan 25 graden) maakt de gemiddelde Nederlander aanzienlijk meer fietskilometers. Ook het aantal natte en koude dagen heeft invloed op het fietsgebruik, maar deze is minder groot dan het aantal warme dagen.
• Jongeren lijken daarentegen minder gevoelig voor warm weer. Zij fietsen vooral meer als een jaar minder natte dagen telt. 
• Het fietsgebruik van de gemiddelde Nederlander is de afgelopen twintig jaar met ongeveer 6 procent gestegen. Dit komt vooral doordat de weersomstandigheden sinds de eeuwwisseling gunstiger zijn.

In de analyses is ook een fout in de CBS-cijfers over het fietsgebruik aan het licht gekomen. De trendbreukcorrectie die het CBS met terugwerkende kracht heeft toegepast op de jaren tot en met 1998, is onvoldoende geweest. De fietsgebruikcijfers voor die periode moeten met ongeveer 5 procent verlaagd worden om in lijn te komen met de nieuwe onderzoeksmetho-diek die het CBS sinds 1999 toepast. Deze correctie kan invloed hebben op alle trendanalyses die de laatste jaren zijn uitgevoerd.

Conclusies over het aantal fietsslachtoffers:

• De weersomstandigheden hebben indirect invloed op het aantal fietsslachtoffers per jaar. In een jaar met mooi weer maken Nederlanders meer fietskilometers. Hierdoor neemt ook de kans op fietsongevallen toe. Het verband tussen weersomstandigheden en het aantal fietsslachtoffers is ook rechtstreeks aan te tonen. 
• In warme jaren stijgt met name het aantal oudere fietsers dat om het leven komt. Ouderen maken vooral meer fietskilometers bij mooi weer. Bovendien zijn oudere fietsers relatief kwetsbaar, waardoor een ongeval vaker een fatale afloop heeft. 
• In jaren met weinig koude en natte dagen stijgt vooral het aantal ziekenhuisgewonden. Het betreft zowel jongeren als ouderen. 
• Naast de jaarlijkse fluctuaties in het aantal fietsslachtoffers als gevolg van het weer en fietsgebruik is er sprake van een sterke trendmatige daling van het aantal slachtoffers. In de laatste twee decennia zijn er gemiddeld per jaar 9 fietsdoden en 69 ziekenhuisgewonden geregistreerd. Deels heeft dit te maken de verslechtering van de registratiegraad, maar met name bij de doden is er ook sprake van een werkelijke daling.

In het beleid is vooral extra aandacht voor de veiligheid van oudere fietsers gewenst. Als gevolg van de vergrijzing neemt het aantal fietskilometers van ouderen sowieso al flink toe. De klimaatverandering kan dit versterken. Ook ouderen willen profiteren van het toenemend aantal warme dagen en pakken vaker de fiets. Dit is positief voor de volksgezondheid en de maatschappelijke participatie van ouderen. In het verkeersbeleid moet extra aandacht besteed worden aan de wensen en beperkingen van oudere fietsers om hun mobiliteitsbehoefte in veilige banen te leiden.

Download de notitie op www.fietsberaad.nl